Checklist interview behoefteonderzoek

Het geheim van een goed gesprek

In een behoefteonderzoek is het essentieel om in een gesprek de juiste dingen boven tafel te krijgen. Daarvoor is deze checklist.

• Start het onderzoek direct vanaf het begin. Ook de parkeerplaats, het secretariaat, de ontvangst, de locatie en zeker ook de werkplek zijn de observatie waard. Wat is het beeld dat je krijgt?

• De basis van het gesprek is wederzijds vertrouwen: dat je elkaar begrijpt, dat jij op de hoogte bent van de onderwerpen in de sector, dat je oprecht nieuwsgierig bent.

• Benoem de vertrouwelijkheid. Je kunt bijvoorbeeld aangeven dat je wel citeert, maar deze citaten anonimiseert zodat ze niet naar respondenten te herleiden zijn. Leg uit dat je je gespreksverslag ter correctie opstuurt (als je dat zo hebt ingepland).

• Focus op het verhaal van de respondent. Pas als je een helder beeld hebt van zijn of haar activiteiten, vragen en antwoorden ga je over tot het laatste deel met de vragen over jouw aanleiding.

• Noteer de kenmerkende citaten. Eén goed citaat zegt soms meer dan een briljante analyse.

• Leer luisteren en observeren. Wat zegt de lichaamstaal je? Welke non-verbale signalen neem je waar? Welke signalen geef je zelf?

• Als je de respondent wil laten doorpraten zonder te sturen, gebruik de technieken uit het zogenaamde ‘vrije-attitude interview’:
  • gebruik de spiegeltechniek (hm hm, bemoedigend knikken),
  • geef een korte samenvatting van wat de respondent je net vertelde.

• Als je de respondent wel wilt sturen, maar niet te direct:
  • als de respondent afdwaalt: vat alleen datgene samen wat relevant voor jou was,
  • als de respondent stilvalt op een interessant onderwerp: vraag door (‘kun je daar een voorbeeld van geven?’ ’wanneer is dat voor het laatst gebeurd?’).

• Gebruik een vragenlijst voor het expliciet bijsturen van het gesprek. (‘Even kijken of ik niks ben vergeten’).
  
• Sluit het gesprek af met een open vraag: ‘Hebben we nog iets besproken waarvan je nu denkt dat het voor dit onderzoek relevant kan zijn?’

• Vraag naar emailadres en 06 nummer zodat je bij het uitwerken nog direct kunt opnemen.

• Wees alert op het einde van het gesprek. Juist dan komen er vaak relevante uitspraken.
  Politiek verslaggever en beroemd Binnenhof interviewer Max van Weezel (Vrij Nederland) gebruikte het fenomeen in zijn voordeel. Hij stopte de opname aan het einde van het gesprek. En dan kwamen er smakelijke verhalen van politici los. Die -ten onrechte natuurlijk- dachten dat het interview voorbij was…

Relevante cases: Hersenstichting, Farmacotherapeutisch Kompas (Zorginstituut Nederland), Hartstichting, Provincie Limburg, Haagse Hogeschool, Randstad Mobiel, Universiteit Maastricht…

Lees ook mijn artikel hierover op Frankwatching.